Νέα ήθη και έθιμα

Είμαι στο Βουκουρέστι, και δεν έχω και πολύ χρόνο για γράψιμο. Δεν έχω και διάθεση άλλωστε.

Χτες βράδυ τρώγαμε με συναδέλφους στο γραφείο και μου λέγανε φοβερές ιστορίες! Φοβερές για εμένα βέβαια, για κάποιον άλλο μάλλον δεν θα ακούγονται και τόσο άσχημες ή τέλος πάντων θα δικαιολογούσε με κάποιον τρόπο την κατάσταση.

Εδώ η οικονομία της χώρας πάει κατα διαόλου, και πως να μην πάει άλλωστε όταν τα τελευταία χρόνια είχε ρυθμούς ανάπτυξης που άγγιζαν διπλάσια νούμερα, και όλος αυτός ο χαμός βασιζόταν σε έναν οικοδομικό οργασμό και σε υπερκατανάλωση, άχρηστων και πολυτελών (για την εδώ κατάσταση) προϊόντων που έρχονταν από το εξωτερικό.

Οι μισθοί των νέων, ψιλομορφωμένων και αγγλομαθών είχαν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, όταν οι δεύτερης κατηγορίας εργαζόμενοι έπαιρναν 200 ευρώ. Τα τελευταία χρόνια, μου τη δίνανε κάτι παιδάκια που νόμιζαν ότι επειδή έπεσε ο κομουνισμός, μιλάνε αγγλικά με οξφορδιανή προφορά και φοράνε σακάκια Αρμάνι, δικαιούνται να κυκλοφορούν με πανάκριβα τζιπ, να ταξιδεύουν κάθε τρις και λίγο στο εξωτερικό και να αγοράζουν μπέρμπερις σώβρακα και να διεκδικούν μισθούς 4000 ευρώ το μήνα και πάντα μαύρα. Πολλοί από αυτούς μου λέγανε ότι τα δικαιούνται αυτά τους τα χρωστάει η ζωή για τις θυσίες που έκαναν οι γονείς τους όλα αυτά τα χρόνια. Κανείς εδώ δεν έχει πολιτική, ιδεολογική, κοινωνική, ή οποιαδήποτε άλλη συνείδηση, κανείς δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος και τη δύναμη στης χώρας του, και βέβαια κανείς δεν θέλει να μείνει εδώ. Όλοι ονειρεύονται μία μεγαλειώδη καριέρα στο εξωτερικό, όπου για κάποιον άγνωστο σε εμένα λόγο, θα γίνουν μεγαλο-μάνατζερ πολυεθνικών και θα βγάζουν λεφτά με το τσουβάλι, χωρίς να κάνουν τίποτα. Γιατί δεν θέλουν να κάνουν τίποτα! Και κυρίως κανείς μα κανείς απ΄ όσους έχω γνωρίσει δεν θέλει να αναλάβει ρίσκο, να πάρει απόφαση, να κάνει κάτι που δεν θα είναι σαφέστατα προδιαγεγραμμένο από κάποιον άλλο, και αυτός απλά θα το εκτελέσει. Μια μεγάλη τρικυμία εν κρανίο για όλους, ένα μείγμα από παλιο-καθεστωτικές εργασιακές συνήθειες, με νεο-καπιταλιστικά όμως οφέλη και ήθη.

Με τα χρόνια έπαψα να ασχολούμαι μαζί τους και να τους εξηγώ ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα και έλεγα ότι κάποια στιγμή όλοι αυτοί θα μάθουν τι εστί βερίκοκο. Νομίζω ότι τώρα το μαθαίνουν! Με τον δύσκολο τρόπο βέβαια που εμένα μου προκαλεί μεγάλη θλίψη αλλά δυστυχώς έτσι είναι τα πράγματα.

Έμαθα λοιπόν χτες ότι ο δημόσιος τομέας που δεν έχει μονιμότητα ετοιμάζετε να διώξει 10 000 εργαζόμενους, γιατί δεν τους βγαίνει ο προϋπολογισμός. Έμαθα ότι η Ρενώ, που έχει εργοστάσιο εδώ και για το οποίο πανηγύριζαν σαν τρελοί πριν κάποια χρόνια ετοιμάζετε να το κλείσει. Η σύζυγος μίας συναδέλφου που εργάζεται σε εισαγωγέα αυτοκινήτων, δουλεύει το 50% της εβδομάδας, με τα μισά βέβαια λεφτά. Η ίδια συνάδελφος μου έλεγε τα Χριστούγεννα (προσοχή η κρίση είχε είδη ξεσπάσει!) ότι ο άνδρας της δεν είναι ευχαριστημένος με τα 3000 ευρώ που έχει μισθό και ετοιμάζετε να φύγει και να κάνει κάτι δικό του, τώρα είναι χαρούμενος που απλά έχει δουλειά! Ένας άλλος γνωστός μου που εργάζεται για 15 χρόνια σε ξένη τράπεζα, εργάζεται 3 μέρες την εβδομάδα. Η αποζημίωση της απόλυσης είναι ένας μισθός ακόμα και μετά από χρόνια εργασίας. Η αγορά εργασίας είναι απόλυτα, μα απόλυτα απελευθερωμένη, το ίδιο και το ωράριο των μαγαζιών, όλα λειτουργούν 24 ώρες το 24-ωρο για 365 μέρες το χρόνο. Πολλά μαγαζιά, μικρά αλλά και μεγάλα, κλείνουν απλά γιατί δεν αντέχουν να λειτουργούν τέτοια ωράρια με 2 και 3 βάρδιες και δεν βγαίνουν!

Πριν χρόνια μία φίλη μου έλεγε ότι αυτό που δεν τις αρέσει στην Ελλάδα είναι ότι τα μαγαζιά έχουν ωράριο, γιατί ελευθερία σημαίνει να μπορείς να ψωνίζεις όποτε θες ακόμα στα μαύρα μεσάνυχτα, και αυτό συμβαίνει στη μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου την Αμερική, ότι δεν την ενδιαφέρει αν κάποιοι άλλοι εργαζόμενοι, οι εμποροϋπάλληλοι εν προκειμένω, αναγκάζονται να εργάζονται εξαντλητικά, ή αν ο μικρός μαγαζάτορας βγαίνει με τέτοια ωράρια. Προσπάθησα τότε να ψελλίσω κάτι περί μικρομεσαίων επιχειρήσεων που είναι η βάση της ευρωπαϊκής οικονομίας και χρειάζονται προστασία, ή για τα οφέλη του καταναλωτή από την πληθώρα μικρών και διαφοροποιημένων καταστημάτων, και η απάντηση ήταν ...ιτς νοτ μαι προμπλεμ!!! Τώρα αυτή η κοπέλα είναι άνεργη, και θα σου πω εγώ αν μπορεί να ψωνίζει τα μαύρα μεσάνυχτα μπότες και φουστάνια!

Το λόγο όλης αυτής της αναταραχής δεν τον γνωρίζουν. Έχουν ακούσει για την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά δεν καταλαβαίνουν ούτε πως δημιουργήθηκε ούτε γιατί. Δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει φούσκα, η αλλαγή από το απόλυτο τίποτα τις δεκαετίας του 80 στο τα πάντα του σήμερα, έγινε σε μία νύχτα, σε ένα 24-ωρο και κανείς μα κανείς, δεν καταλαβαίνει τα στοιχειώδη της οικονομίας και τις αγοράς. Τρελαίνονται γιατί οι τράπεζες δεν τους δίνουν πλέον δάνεια ή ακόμα και τα δικά τους αποταμιευμένα χρήματα, και νομίζουν ότι κάποια συνωμοσία ή κάποια πλεκτάνη υπάρχει εναντίων τους και μόνο. Απλά δεν μπορούν να συλλάβουν τη λειτουργία της αγοράς. Ακόμα πιστεύουν ότι το χρήμα υπάρχει και ότι το τυπώνει η κυβέρνηση κατά το δοκούν!

Ο λόγος βέβαια για όλη αυτή την άγνοια είναι μάλλον απλός, δεν υπάρχει καμία μα καμία εκπαίδευση. Τα πτυχία τα αγοράζουν με απίστευτη ευκολία, αλλά και αυτά που τους διδάσκονται είναι οικονομικές θεωρίες του ΄50, δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα και πολύ. Ξέρω ανθρώπους που κάνουν Μάστερ στο πως να χειρίζονται την οικονομική βοήθεια που παίρνουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σαν να κάνουν μεταπτυχιακά στο ΚΠΣ ένα πράγμα. Λες και αυτή η βοήθεια ή αυτά τα αναπτυξιακά προγράμματα θα υπάρχουν για πάντα και θα λειτουργούν έτσι για πάντα. Ένας άλλος λόγος, πολύ σημαντικός για εμένα είναι η ενημέρωση. Εδώ όλα τα κανάλια και όλες οι εφημερίδες είναι σαν το STAR και την ESPRESSO. Βλέπεις ειδήσεις και ακούς μόνο για το τι έκανε ο τάδε ηθοποιός και τι έγινε με τον δείνα μαφιόζο ιδιοκτήτη ποδοσφαιρικής ομάδας. Τίποτε άλλο! Εμείς μπορεί να γκρινιάζουμε για την καταστροφολογία των ειδήσεων στην Ελλάδα, αλλά δεν ζούμε στον κόσμο μας, μας δίνετε η δυνατότητα να μάθουμε, αν θέλουμε, τι έγινε και γιατί. Και ας κρίνουμε μόνοι μας στο φινάλε την ανάλυση που ακούμε, αλλά την έχουμε εκεί μπροστά μας. Αυτό μπορείς να το καταλάβεις και να το αντιληφθείς μόνο όταν δεις ότι σε άλλες χώρες δεν υπάρχει!

Προσωπικά μόνο θλίψη μου φέρνουν όλα αυτά τα πράγματα. Έχω πολλούς φίλους εδώ και πραγματικά αισθάνομαι ότι αυτοί οι λαοί τώρα πληρώνουν με ένα άλλο νόμισμα την πτώση του Κομουνισμού. Μέχρι χτες ζούσαν το αμερικάνικο όνειρο που είχε καλλιεργηθεί υπογείως τα χρόνια εκείνα. Τώρα θα μάθουν πολύ επίπονα ότι αυτό το όνειρο δεν υπάρχει, ή ακόμα και αν υπάρχει είναι για πολύ λίγους, και θέλει πάρα πολύ δουλειά για να πραγματοποιηθεί. Οι πωλητές ονείρων φεύγουν τρέχοντας από εδώ πλέων, που θα πάνε δεν ξέρω, αλλά εδώ αφήνουν συντρίμμια. Αυτά από εδώ, μόνο όταν βλέπεις τα χειρότερα εκτιμάς τον δικό σου παράδεισο παιδάκια!!